Gluten – czym jest, gdzie występuje i kto powinien go unikać?

Gluten jest białkiem roślinnym występującym w zbożach. Osoby będące na zwykłej diecie, gdzie nie zostały wykluczone żadne pokarmy każdego dnia jedzą produkty, zawierające gluten bez występowania skutków ubocznych. W przypadku zdrowych osób białko to nie powoduje żadnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego i innych problemów. Zdarza się jednak, że gluten może mieć szkodliwy wpływ na organizm człowieka. Dowiedz się więcej o nietolerancjach glutenu, a także sprawdź, gdzie występuje to białko i kto powinien wyeliminować gluten z codziennej diety.

• Gluten – czym jest to białko?
• W jakich produktach występuje gluten, a gdzie go nie znajdziemy?
• Kto powinien unikać glutenu?

Gluten – czym jest to białko?

Gluten jest mieszaniną białek takich jak gluteina i gliadyna. Białko to jest odpowiedzialne za tworzenie gęstej i lepkiej konsystencji podczas wyrabiania ciasta. Odgrywa on ogromną rolę w wypiekaniu, ponieważ od jego zawartości uzależniona jest elastyczność, puszystość, ale też konsystencja wyrabianego ciasta. To białko ma działanie podobne do kleju, ponieważ dzięki niemu ciasto staje się kleiste.

Gluten znajduje się w zbożach, takich jak pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto. Warto wspomnieć tu też o odmianach pszenicy, które także zawierają gluten (orkisz, durum, kamut itp.). Mąki, gdzie znajduje się gluten, stanowią ważne miejsce w naszej kuchni, gdyż są one stosowane nie tylko do wypieków, ale też zaprawiania sosów, czy robienia innych wyrobów na bazie mąk.

W jakich produktach występuje gluten, a gdzie go nie znajdziemy?

Większość produktów, które można kupić w sklepach są na bazie mąki pszennej, czy żytniej, zawierają gluten. Można go znaleźć w różnych gotowych daniach, słodyczach oraz produktach wysoko przetworzonych. Zdarza się również, że gluten znajduje się w produktach, w których z reguły nie powinien być obecny. Gluten można znaleźć w:

• Pieczywie (chleb, bułki, gryzka)
• Wypiekach słodkich (pączki, bułki słodkie, chałka, ciasta)
• Makaronach
• Płatkach śniadaniowych, w tym też w musli
• Kawie zbożowej
• Deserach
• Słodyczach (ciastka, batony, cukierki, niektóre czekolady)
• Słonych przekąskach (paluszki, chipsy)
• Przyprawach, kostkach rosołowych
• Gotowych daniach (kotlety, nuggetsy)
• Gotowych sosach
• Wędlinach
• Piwie

Gluten jest obecny też w niektórych lekach i suplementach diety, na co muszą szczególnie uważać osoby nietolerujące tego białka. Wyróżnia się produkty, które z reguły nie powinny zawierać glutenu np. sałatki warzywne, mrożone warzywa, serki oraz inne produkty niebędące na bazie mąk glutenowych. Niestety zdarza się, że niektóre z tych produktów i tak mają w sobie gluten, przez co wybór dla osób będących na diecie bezglutenowej znacznie się zawęża.

Glutenu nie zawiera:

• Pieczywo z mąk bezglutenowych
• Owoce
• Warzywa
• Mięso
• Owoce morza
• Jajka
• Produkty mleczne
• Rośliny strączkowe
• Orzechy
• Soja
• Kasza gryczana, kukurydziana, jaglana,
• Płatki owsiane (tutaj pamiętajmy, aby na opakowaniu był przekreślony kłos, zdarza się, że płatki te mogą być zanieczyszczone mąkami glutenowymi)
• Soki naturalne

Szukając produktów bezglutenowych, należy dokładnie czytać ich skład. Jeżeli dany produkt posiada informację, że może zawierać gluten, nie warto ryzykować i lepiej poszukać czegoś innego. W takich sytuacjach, nawet gdy w produkcji nie zostały użyte zboża, to mogło dojść do zanieczyszczenia glutenem. Produkty, które są w pełni bezglutenowe, mają na opakowaniu przekreślony kłos. Taka informacja daje pewność, że dany produkt jest bezpieczny i można go bez obaw spożywać.

Kto powinien unikać glutenu?

Ważną informacją jest to, że osoby zdrowe nie powinny eliminować glutenu ze swojej diety, gdyż białko to nie ma w tym przypadku negatywnego wpływu na organizm. Moda na odchudzanie za pomocą diety bezglutenowej, czy wyłączenie tego białka z diety tylko dlatego, że jest to modne nie jest dobrym rozwiązaniem. Może wyrządzić to wiele szkód w postaci deficytu w organizmie pewnych składników odżywczych, poprzez niespożywanie produktów zbożowych oraz mieć negatywny wpływ na jelita. Produkty zbożowe u zdrowych osób, działają na jelita jak probiotyk.

Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku osób chorych na celiakie, mających alergię na gluten lub nadwrażliwość. Tutaj dieta bezglutenowa jest niezbędna, ponieważ jest to jedyna skuteczna forma leczenia. Osoby te z uwagi na dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a przy celiakii wzrostu przeciwciał, muszą wybierać produkty bezglutenowe. Jedzenie glutenu przy nietolerancji może przyczyniać się także do powstawania innych chorób.

Glutenu, powinny unikać również osoby chorujące na stwardnienie rozsiane, łuszczycę, ale też na cukrzycę. Nietolerancja glutenu może zostać rozpoznana już u małych dzieci, ale może również nie dawać objawów przez wiele lat. Często celiakia rozpoznawana jest już u osób dorosłych. Zdarza się też, że lekarze stawiają błędne diagnozy, wynikające z niepełnej diagnostyki i braku przeprowadzenia właściwych badań.