„Jagodki… czarne na długim prętku porządkiem wiszące, które lubo kwaśne przecież i surowe dobre, i jeszcze lepsze smażone i robi się z nich wino tym sposobem, jak z winnych jagód, niewiele pospolitemu ustępujące”
Tak o czarnej porzeczce w XVIII wieku, w swojej książce o roślinach potrzebnych pisał ksiądz Krzysztof Kluk. Jednak dużo wzrost zainteresowania tą roślinną w XX wieku przyniosło odkrycie w niej znacznych ilości witaminy C. Zawartość tej cennej witaminy o wysokim potencjalne antyoksydacyjnym szacuje się 181 mg/100 g w surowych owocach, co ponad dwukrotnie spełnia dzienne zapotrzebowanie na nią. Dla porównania sok z czarnej porzeczki zawiera około 50 krotnie więcej witaminy C od soku jabłkowego.
Osoby mające insulinooporność, czy problemy z hiperglikemią, czy hiperinsulinemią, powinny szczególnie zainteresować się czarną porzeczką. Istnieje bowiem związek pomiędzy insulinoopornością, a kwasem askorbinowym (wit C). Chroniczna hiperglikemia może powodować wewnątrz komórkowy niedobór witaminy C (ze względu na wspólny transport dokomórkowy kwasu askorbinowego z glukozą). W dodatku przewlekle podwyższony poziom glukozy i insuliny nasilają wydalanie witaminy C z moczem. Dlatego w przypadku zaburzeń z glikemią bardzo istotna jest odpowiednia podaż tego przeciwutleniacza.
Poza witaminą C czarna porzeczka jest bogata w różne flawonoidy: flawonole, proantocyjanidyny, antocyjanidyny oraz epikatechiny. Co więcej zawartość polifenoli jest bardzo duża. Szacuje się, że zawierają one aż 560-885,5 mg / 100 g owoców. Stanowią one tarczę przeciwko wolnym rodnikom. Powodują również, że występująca w niej witamina C jest stabilna, właśnie dzięki zawartości różnych przeciwutleniaczy.
Owoce i soki z czarnej porzeczki swoją bardzo zawdzięczają dużej ilości antocyjanów. Związki te odgrywają ważną rolę w prewencji chorób układu sercowo – naczyniowego dzięki wpływowi na wzrost syntezy tlenku azotu w śródbłonku tętnic, co zwiększa i poprawia przepływ krwi przez naczynia krwionośne.
Dodatkowo flawonoidy występujące w czarnej porzeczce zmniejszają utlenianie lipoproteiny LDL. Wraz z witaminą C wzmacniają również naczynia krwionośne. Antocyjany inhibują aktywność fosfodiestrazy i cyklooksygenazy, dzięki czemu zmniejszają agregację płytek krwi, co ma ogromne znaczenie w profilaktyce miażdżycy.
Latem idąc na plaże w celu zażycia kąpieli słonecznych warto wziąć ze sobą czarną porzeczkę. Zawarte w niej polifenole mogą chronić nas przed negatywnym wpływem promieniowania UV.
Charakterystyczny kwaśny i cierpki smak czarnej porzeczki nie każdemu może odpowiadać. Ze względu na szerokie korzystne oddziaływanie na nasze zdrowie warto jednak uwzględniać ten owoc jagodowy w codziennym jadłospisie. Dobrym pomysłem będzie dodatek owoców lub soku do owsianek/ jaglanek łącząc go z bardziej słodkimi owocami jak banan, czy mango. Poza tym sok przecierowy świetnie nada się jako sos do naleśników, czy omletów na słodko. Osoby stosujące odżywki węglowodanowe w trakcie wysiłku fizycznego, które na ogół są bardzo słodkie warto przełamać sokiem przecierowym z czarnej porzeczki. W ten sposób otrzymamy nie tylko bardziej przystępny smak, ale również możemy liczyć na zmniejszenie stanów zapalnych po intensywnym wysiłku.
Dawid Szajrych
Dietetyk sportowy i trener personalny